Karl Duncker’ın keşfettiği bir kavram olan işlevsel sabitliği sanırım birçoğunuz meşhur mum, raptiye ve karton kutu deneyi sayesinde duymuşsunuzdur. Deney genelde yaratıcılık ve sorun çözme becerisi konu olduğunda veya yaratıcılığı artırmak için geliştirilebilecek motivasyon yöntemleri araştırıldığında gündeme gelir.
Fakat mevzu bahis olan yaratıcılık genelde uçuk kaçık çok acayip eylemler olarak algılandığından işin işlevselliği ve bazen de hayati değeri gözden kaçıyor.
Harvard Business Review’un blog yazarlarından Tony McCaffrey bu sendroma örnek olarak Titanik yolcularından bahsediyor ve kimsenin onları batıran buzdağının aynı zamanda hayatta kalmalarını sağlayacak bir cankurtaran sandalı olarak da kullanılabileceğini düşünmediğini vurguluyor.
Kısaca, problem objeyi olduğu gibi değil kullanım şekliyle algılamamız.
Facebook’a bakıp ‘markaların durum güncellemeleri yapabileceği ve takipçi toplayacağı bir platform’ olarak algılamak da benzer bir sendromun ürünü.
Üstelik çok ‘yaratıcı’ bir sektörün yepisyeni çözümü olarak sunuluyor. Gerçi bunun sektörün çözümü mü yoksa Mark’ın gelir modeli mi olduğu da tartışılır ama neyse….
Öte yandan San Francisco merkezli bir reklam ajansı olan Heat reklam insanlarının sosyal ağ kullanımlarını merak etmiş ve bir araştırma yapmış.
Araştırma sebebini şöyle açıklıyor:
Pazarlama iletişimi kariyerinin bir noktasında elbet siz de ben normal miyim? Facebook, Twitter, Pinterest, Tumblr gibi sosyal ağlarda geçirdiğim süre dünyanın geri kalanıyla benzer mi? diye düşünmüşsünüzdür
Araştırma sonuçlarına gelince ilgimi çeken birkaç nokta:
- Markalar Facebook, Twitter gibi sosyal ağlara daha fazla yatırım yapsın ifadesini reklam insanlarının %63 şiddetle desteklerken, normal insanların sadece %23’ü şiddetle desteklemiş.
- Markaların Facebook etkinliklerine ne kadar dikkat ediyorsunuz sorusuna ise reklam insanlarının %71’i her zaman cevabını verirken normal insanların sadece %23’ü her zaman demiş.
- Twitter’da durum daha da ironik. Reklam insanlarının %92’si Twitter’da markaları takip ederken, normal insanların sadece %33’ü takip ediyormuş.
Tamam, tamam işlevsel sabitlik sendromunu, yaratıcılığı geçtim.
Kendimiz çalıp kendimiz oynamaktan vazgeçelim ve normal olalım yeter.
Kaynaklar:
Why We Can’t See What’s Right in Front of Us
Infographic: Advertising People Are Hopeless Social-Media Addicts